SAĞLIKTA ÖNCE HAKKANİYET

2002’de 65 milyon olan ülke nüfusu en son verilere göre 79 milyona ulaşmıştır. Yaşlı nüfus, yaşam süresinin uzamasına bağlı olarak artmıştır. Dolayısı ile sağlık hizmetine olan talepte sürekli bir artış söz konusudur. Sağlık hizmetine başvurunun 8’e çıkmış olması bunun en açık göstergesidir. Ülkemizde nitelikli bir sağlık hizmeti sunulabilmesi için her branştan yeterli sayıda sağlık personeli istihdam edilmesi gerekmektedir.

Yeteri düzeyde personel istihdam edilmediği takdirde sağlık hizmeti alan ve sağlık hizmeti sunan açısından da arzu edilmeyen kötü sonuçlar ortaya çıkabilmektedir. Hepinizin malumu olduğu üzere sağlık hizmeti 24 saat kesintisiz sunulan ve en üst düzeyde konsantre olmayı gerektiren bir hizmettir. Her tedavi, hasta için öngörülemeyen telafisi imkansız riskleri içinde barındırdığı gibi sağlık çalışanı için de vicdan azabı çekmek, tazminat ödemek ve memuriyetten çıkarılmak gibi sonuçlar doğurabilmektedir. Mesleğini büyük bir adanmışlık duygusu içerisinde icra eden sağlık personeli hastayı reddetme gibi bir hakkı kendinde görmediği için hastadan ve hastalıktan kaynaklanan tüm riskleri göze almaktadır. Bu nedenle, hastayı ve sağlık personelini mağdur ve mahkum etmeyecek ve riskleri güvence altına alacak kanuni ve hukuki düzenlemelerin bir an önce yapılması gerekmektedir. Sağlık personeli istihdamında ciddi manada bir artış olmakla birlikte hem nüfustaki hem de sağlık hizmetlerine başvurudaki artış ile kıyaslandığında yapılan istihdam yetersiz kalmıştır.

Dünyada kabul edilmiş standartlar üzerinden Avrupa Bölgesi ülkeleri ile bir kıyaslama yaptığımızda mevcuttan üç kat daha fazla personele ihtiyacımız olduğu sonucu ortaya çıkıyor. Meseleyi hemşirelik mesleği üzerinden örneklendirelim: Yapılan açıklamalarda "Bugün itibari ile yüz bin hemşireye ihtiyacımız var" denilmektedir. Bu bilgi bile bize bir hemşirenin yapması gerekenin iki katı oranında hizmet ürettiğini göstermektedir.

Ayda 10-13 nöbet tutan bir sağlık personelinin sosyal yaşantısından bahsedilebilir mi? Aile yaşantısından bahsedilebilir mi? Sağlıktaki boşanma oranı sağlık personelinin parçalanmış bir aile yapısına sahip olduğunun acı bir göstergesidir. Bu zor şartlar sağlık çalışanının mesleğine olan sevgi ve bağlılığını olumsuz etkilemekte, tükenmişliğini ise en üst seviyeye çıkarmaktadır. İstatistiki veriler, polislerden sonra tükenmişlik sendromunun en yüksek olduğu meslek gurubunun sağlık çalışanları olduğunu göstermektedir. Öncelikli olarak sağlık çalışanlarının sayısı arttırılmalı ve buna bağlı olarak iş yükü azaltılmalıdır. 

Mali açıdan değerlendirdiğimizde ise sağlık çalışanlarının ciddi bir mağduriyetinin söz konusu olduğu görülmektedir. Bir sağlık çalışanını, eş değeri olan başka bir meslek mensubu ile kıyasladığımızda bunu daha iyi görebiliriz. Örneğin, bir sağlık personelinin bir saatine karşılık gelen ücret 15 TL iken başka bir meslek gurubunun bir saatine karşılık elen ücret 50 TL’dir. Öncelikle ve de özellikle sağlık personelinin aleyhine olan ücret dengesizliği ortadan kaldırılmalıdır. Bir diğer adaletsizlik ise aynı hizmeti farklı hastanede sunan sağlık çalışanlarının birbirinden çok farklı gelire sahip olmasıdır. Nasıl ki öğretmenin geliri okuldan okula değişmiyorsa, bir polisin geliri karakoldan karakola değişmiyorsa sağlık çalışanlarının geliri de hastaneden hastaneye değişmemelidir.

Sağlık çalışanları, döner sermayelerini bir hastanede TAVAN'dan alıyorken bir başka hastanede TABAN'dan alması haksızlıktır.Yapılan hizmet ve barındırdığı riskler göz önüne alındığında sağlık çalışanlarının tamamı döner sermayeyi TAVAN’dan almayı hak etmektedirler. Sağlık personelinin kendisinin ve başkasının ne kadar döner sermaye aldığını takip ettiği sistemin bir an önce ve mutlaka değişmesi gerektiğine inanıyorum. Nöbet ücretinde ciddi manada bir artış olmuştur. Ancak idare,sırf nöbet ücreti ödememek için nöbet izni kullandırarak servis ve nöbeti daha az sağlık personeli ile çevirme despotizmi yukarıda bahsettiğim ekonomik ve sosyal komplikasyonlara sebep olmaktadır.

Son söz: Sistem, iç huzuru ve iş huzurunu tesis edecek şekilde yeniden inşa edilmelidir.